عضو کمیته علمی کرونای وزارت بهداشت اظهار داشت: لازم است بازگشایی‌های پس از تعطیلات و دورکاری کرونا به صورت تدریجی، آهسته و با درنگ بیشتری انجام گیرد و از بازگشایی‌های بدون برنامه، یک دفعه‌ای و هیجانی پرهیز شود.

دکتر مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست افزود: روش مناسب برای بازگشایی این نیست که تاریخ تقویمی را ملاک قرار دهیم و بر اساس آن از یک زمان مشخص اقدام به بازگشایی کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بیان داشت: کرونا با تقویم جلو نمی رود تا ما در زمان خاص، کار مشخصی مانند بازگشایی مدارس یا دانشگاه ها را انجام دهیم. اقداماتی مانند بازگشایی ها باید به شکل پویا، علمی و با رصد دقیق و روزانه آمارهای وزارت بهداشت و درمان از کرونا انجام شود.

وی تاکید کرد که روزانه باید وضعیت کشور یا هر منطقه به دقت رصد شود تا در صورت فراهم بودن شرایط، بازگشایی ادامه یابد. اگر شرایط تغییر یافت برنامه ها را باید متوقف کنیم. به عبارت دیگر، قطعیت دادن بازگشایی ها به زمان خاص، قدری نگران کننده و خطرناک است.

یونسیان افزود: اگر مشاهده کردیم که تصمیم اتخاذ شده، مناسب نبوده یا تغییر شرایط باعث نامناسب شدن آن شد، در اولین فرصت باید جلوی آن اقدام گرفته و برنامه جایگزین بر اساس مستندات علمی اخذ و اجرایی شود.

بازگشایی مدارس با دستورالعمل انجام نمی‌شود

وی ادامه داد: نباید تصور کنیم که فقط با صدور نامه و دستورالعمل می توان به هدف بازگشایی ایمن مدارس رسید و همه دانش آموزان را به مدرسه آورد.

یونسیان، تعامل با خانواده ها را شرط اصلی بازگشایی مدارس اعلام کرد و گفت: با تعامل مناسب و سازنده با اولیای دانش آموزان می توان آنان را قانع کرد که فرزندان خود را به مدرسه بیاورند یا کماکان از روش آموزش مجازی استفاده کنند.

وی تاکید کرد که مسوولان هم باید دغدغه، نگرانی و مشکلات معلمان، دانش آموزان و اولیای دانش آموزان را به طور کامل بشنوند و برای رفع آنها اقدام سریع و عاجل کنند، اگر این کار انجام نگیرد، شاهد تبعیت کامل و مناسبی از سوی اولیای دانش آموزان نخواهیم بود.

این اپیدمیولوژیست افزود: در صورتی که تعامل مناسب با خانواده ها صورت گرفته باشد و پروتکل های بهداشتی هم به دقت رعایت شود، زمینه بازگشایی مدارس فراهم می شود، در غیر این صورت احتمال مقاومت مردم در مقابل برخی اقدامات و فعالیت های مسئولان وجود خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه فضای مناسبی باید فراهم شود تا دغدغه های طرفین را شنید، گفت: این موارد شامل مسوولان مدارس، معلمان، اولیای دانش آموزان و سایر مسوولان می شود و همه آنها باید گفتمان شفاف چند طرفه داشته باشند.

یونسیان ادامه داد : همه باید در جریان این گفتمان سازنده قرار داشته باشند تا بعد از آن به یک تصمیم معقول و عقلانی برسند و همه آن را اجرا کنند.

وی با اشاره به اینکه گفتمان شفاف، متعادل و صریح، کمتر مشاهده شده است، افزود: اینکه تنها با صدور دستورالعمل، ابلاغیه و نامه بخواهیم موانع را برطرف کنیم، شدنی نیست، انجام این قبیل اقدامات لازمه کار است اما برای رسیدن به هدف، کافی نیستند.

مهمترین بازگشایی ها، بازگشایی مدارس و دانشگاه هاست

رییس‌جمهوری هشتم آبان با تاکید بر اینکه واکسیناسیون دانش‌آموزان و دانشجویان باید با جدیت دنبال شود، گفت: وزارت بهداشت، با همکاری وزارتخانه های علوم و آموزش و پرورش، طوری برنامه‌ریزی کند تا مدارس و دانشگاه‌ها از اول آذر طبق شیوه‌نامه‌ها بازگشایی شوند.

آیت الله رئیسی با اشاره به پیشنهاد وزارت کشور برای تدوین نقشه راه یک‌ ساله به منظور مقابله با کرونا تصریح کرد: در تدوین این نقشه راه، باید از نظرات دستگاه‌های مختلف و تمام استان‌ها استفاده شود.

به گزارش ایرنا، علیرضا کاظمی سرپرست وزارت آموزش و پرورش پنجشنبه هفته گذشته گفته بود که با واکسینه شدن حدود ۶۰ درصد از دانش‌آموزان ۱۲ تا ۱۸ ساله، مدارس از نیمه دوم آبان به صورت حضوری بازگشایی می‌شوند.

به گفته اعظم گودرزی سرپرست دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش نیز، بازگشایی مدارس بر مبنای الزامات بهداشتی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی برنامه‌ریزی شده است تا برای سلامت دانش‌آموزان مشکلی ایجاد نشود. بر این اساس مدارسی بازگشایی می‌شوند که این پروتکل‌ها را به درستی رعایت کرده باشند.

وی تاکید دارد که، رعایت فاصله ۱.۵ متری بین دانش‌آموزان و ۲.۲۵ مترمربع فضا برای هر دانش‌آموز ملاک‌ دیگر برای بازگشایی مدارس در کلاس‌های درس است تا از این طریق از انتقال ویروس به دانش‌آموزان جلوگیری شود و به یاری خداوند شاهد بازگشایی مطلوب مدارس با کمترین مشکل از نظر کرونا باشیم.

لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان ۲۵ اسفند سال ۱۳۹۹ از سوی دولت روحانی به مجلس یازدهم تقدیم شد و اردیبهشت ۱۴۰۰ درکمیسیون آموزش و تحقیقات به تصویب رسید.

به گفته علیرضا منادی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، هدف از اجرای نظام رتبه‌بندی در آموزش و پرورش، استقرار نظام پرداخت‌ها براساس شایستگی‌ها، توسعه مستمر و نظام‌مند صلاحیت و کیفیت عملکردها و تقویت انگیزه رضایت‌مندی شغلی و ارتقای تعهد حرفه‌ای معلمان بود.

سقف اعتباری که دولت روحانی برای این لایحه در نظر گرفته، ۲۵ هزار میلیارد تومان است در حالی که در گزارش نهایی کمیسیون آموزش، این رقم به اعتبار ۴۴ هزار میلیارد تومان افزیش یافته است.

این لایحه در نهایت ۲۵ مهر ماه ۱۴۰۰ به صحن علنی مجلس آمد و کلیات آن مورد بحث و بررسی نمایندگان قرار گرفت.

الیاس نادران رئیس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ در مجلس شورای اسلامی در مخالفت با کلیات این لایحه اعلام کرد: «قطعاً بار مالی اجرای این لایحه ده‌ها برابر بیشتر از آن چیزی است که در بودجه ۱۴۰۰ آمده است.» به اعتقاد نادران «لایحه رتبه‌بندی پوست خربزه‌ای است که دولت قبل زیر پای نظام گذاشته است»

دفاع از لایحه رتبه‌بندی معلمان پوپولیستی است؟

برخی نمایندگان نیز به اظهارات موافقین لایحه رتبه‌بندی معلمان انتقاد کردند و دفاع آنها از لایحه مذکور را نوعی رفتار پوپولیستی خواندند. به گفته مالک شریعتی نماینده مردم تهران «بررسی لایحه رتبه‌بندی به سمت مسائل پوپولیستی و غیرکاشناسی تنزل پیدا کرده است» شریعتی در تذکری آئین‌نامه‌ای در صحن مجلس، در مخالفت با این لایحه تاکید کرد: «نباید با یک رفتار غیرمنطقی، کشور را دچار دومینوی سقوط در اقتصاد کنیم»

اما در دیگر سو، رحمت‌الله نوروزی نماینده علی‌آباد کتول به اظهارات نمایندگان تهران انتقاد کرد و گفت: «اینکه چهار نماینده تهران به عنوان مخالف ثبت‌نام کردند دلیلش آن است که آنها در متن مردم حضور ندارند و از دغدغه مردم بی‌خبرند.»

این اختلاف نظرها تا جایی بالا گرفت که حمیدرضا حاجی‌بابایی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس به انتقادات مطرح نسبت به مشکلات اعتباری و بودجه‌ای لایحه رتبه‌بندی واکنش نشان داد و گفت: «برخی از افراد می‌گویند که عدد و رقم زیادی برای اجرای رتبه‌بندی معلمان در نظر گرفته شده است که این اظهارات کاملاً دروغ است.»

این اظهارات از سوی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در حالی مطرح شد که قالیباف در جریان پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان، بارمالی ناشی از اجرای این لایحه را انکار نکرد و اینگونه توضیح داد: «از آنجا که بار مالی این لایحه پس از بررسی در کمیسیون مربوطه نسبت به پیشنهاد لایحه دولت افزایش داشته است، لذا مجلس باید در این خصوص تصمیم بگیرد.»

شرایط بررسی لایحه رتبه‌بندی معلمان

علیرغم مخالفت‌های جدی برخی نمایندگان، بالاخره کلیات این لایحه در مجلس به تصویب رسید و بلافاصله مجلس وارد بررسی جزییات لایحه شد.

از اینجا به بعد شرایط بررسی لایحه رتبه‌بندی معلمان پیچیده‌تر شد. آنچه به نظر می‌رسید این بود که برخی نمایندگان مجلس صرفاً می‌خواستند با ارائه پیشنهادات متعدد و بدون پشتوانه، صدای موافقت خود را به گوش معلمان حوزه انتخابیه‌شان برسانند؛ رفتاری که همواره کارشناسان و فعالان سیاسی به آن نقد داشته‌اند و تاکید کرده‌اند که برخی نمایندگان مجلس، تصمیمات ملی را فدای ملاحظات منطقه‌ای و انتخاباتی خود می‌کنند.

در جریان بررسی جزییات لایحه مذکور، تعداد زیادی از نمایندگان با ارائه پیشنهاداتی درصدد بودند کارمندان وزارت آموزش و پرورش را هم شامل افزایش حقوق کنند، اما محمدباقر قالیباف رئیس مجلس در واکنش به این پیشنهادات آب پاکی را روی دست نمایندگان ریخت و گفت: «لایحه دولت فقط مربوط به رتبه‌بندی معلمان است. مسائل بخش‌های اداری و کارمندی در مسیر قانون خدمات کشوری بررسی می‌شود.»

اما تذکر قالیباف مشکلی را حل نکرد چراکه نمایندگان همچنان اصرار داشتند پیشنهادات خود مبنی بر اضافه کردن کارمندان آموزش و پرورش به لایحه مذکور را مطرح کنند.

اضافه شدن گروه‌های دیگر به رتبه‌بندی معلمان

در میانه پیشنهادات متعدد نمایندگان برای اضافه کردن گروه‌های دیگر به لایحه رتبه‌بندی، حسینعلی حاجی‌دلیگانی عضو هیات رئیسه مجلس اعلام کرد: «تعداد زیادی از این پیشنهادات با اصل ۷۵ قانون اساسی مغایر است.»

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس نیز در واکنش به این تذکر گفت: «پیشنهادات اگر مغایرتی با قانون اساسی داشته باشد قابل طرح نیست، اگر نمایندگان بخواهند گروه دیگری را به این لایحه اضافه کنند امکانپذیر نیست، هدف این لایحه، فقط رتبه‌بندی معلمان است.»

اما احمد امیرآبادی نماینده قم به عنوان یکی از موافقین لایحه رتبه‌بندی در تذکری به هیات رئیسه گفت که نمی‌توانند به بهانه مغایرت با اصل ۷۵ قانون اساسی، اجازه طرح پیشنهادات نمایندگان را ندهند. قالیباف نیز در واکنش به این سخنان گفت: «رئیس جلسه مکلف است در قبول طرح، پیشنهادات و اصلاحیه‌ها رعایت اصل ۷۵ را در نظر بگیرد.»

در دیگر سو، «سید غنی نظری» نماینده خلخال نیز در تذکری آیین‌نامه‌ای به پیشنهادات بی‌پشتوانه برخی نمایندگان انتقاد کرد و گفت: «از حرکت‌های پوپولیستی سودی نخواهید برد. برخی همکاران به منظور تضمین آینده خود به سایر همکاران حمله می‌کنند و علاقه دارند برای مانور تبلیغاتی پیشنهاداتی را مطرح کنند»

پس از کش و قوس‌های متعدد و پیشنهادات رنگارنگ نمایندگان، لایحه رتبه‌بندی به کمیسیون آموزش و تحقیقات رفت تا اصلاحات لازم آن انجام شود و دو هفته بعد (پس از تعطیلات مجلس) در دستور کار قرار بگیرد.

تغییرات در لایحه رتبه‌بندی معلمان

نخستین دستور کار جلسه روز یکشنبه (۹ آبان) مجلس شورای اسلامی بررسی لایحه رتبه‌بندی معلمان بود، اما به صورت غیرعلنی و با حضور رؤسای سازمان‌های برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی.

به گفته علیرضابیگی نماینده مردم تبریز در مجلس، «نمایندگان دولت در جلسه غیرعلنی مجلس به تغییرات در لایحه رتبه‌بندی معلمان توسط کمیسیون آموزش انتقاد و اعلام کردند که دولت می‌تواند این لایحه را فقط با بار مالی ۲۵ هزار میلیارد اجرایی کند. مجلس نباید بار مالی اجرای این لایحه را افزایش دهد»

در سوی دیگر، سید محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس‌جمهور نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری مجلس، از نمایندگان خواست که لایحه رتبه‌بندی را تبدیل به طرحی جدید نکنند. او تاکید کرد: «با وجود اینکه این لایحه را دولت قبلی ارائه کرده اما دولت سیزدهم کاملاً از نظام رتبه‌بندی معلمان حمایت می‌کند فقط انتظار ما از نمایندگان مجلس این است که این لایحه به طرحی جدید تبدیل نشود.»

تصویب لایحه رتبه‌بندی معلمان در همان سقفی که مورد تأیید است

معاون پارلمانی رئیس‌جمهور لایحه مذکور را تنها در صورتی مورد تایید دولت دانست که سقف اعتباری آن رعایت شود. حسینی اعلام کرد: «انتظار داریم این لایحه در همان سقفی که مورد تأیید است، به تصویب برسد تا مغایر اصل ۷۵ قانون اساسی نیز نباشد و شورای نگهبان به آن ایراد نگیرد.»

بالاخره بعد از دوساعت جلسه غیر علنی، نمایندگان در جلسه «علنی» مجلس شورای اسلامی با ارجاع مجدد لایحه رتبه‌بندی معلمان به کمیسیون آموزش و اصلاح آن موافقت کردند. قالیباف نیز از کمیسیون آموزش خواست تا ظرف ۱۰ روز این لایحه را اصلاح کرده و به صحن مجلس ارسال کند.

شاید مطالبه غالب معلمان کشور تصویب لایحه مذکور و نظم و نسق بخشیدن به نظام رتبه‌بندی فرهنگیان باشد اما آنچه در جریان بررسی کلیات و جزییات این لایحه حائز توجه است، اصرار نمایندگان به پیشنهاداتی است که هیچ‌گونه محاسبه و پشتوانه اجرایی و مالی برای آن درنظر گرفته نشده است؛ پیشنهاداتی که به نظر می‌رسد صرفاً جنبه تبلیغاتی در حوزه‌های انتخابیه دارد.

منبع: مهر

سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرد که اول آبان ماه همه مدارس کشور به‌صورت حضوری بازگشایی خواهند شد. همچنین از اول مهر ماه ٣٠ تا ۴٠ درصد مدارس که زیر ۱۰۰ نفر جمعیت دارند می‌توانند به‌صورت حضوری در مدارس حاضر شوند.

هفته پیش هم رئیس‌جمهوری در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا یک مصوبه مهم برای مسئولان وزارت آموزش و پرورش داشت. اول، سال تحصیلی جدید مدارس از اول مهرماه است و موضوع مهم دیگراینکه به خاطر شرایط کرونا این بازگشایی غیرحضوری خواهد بود. تصمیمی مهم که خیال ۱۴ میلیون دانش‌آموز و خانواده‌های آنها را حداقل برای شروع سال تحصیلی یعنی اول مهر ماه راحت کرد.

چرا که در این مدت مسئولان آموزش و پرورش بارها اعلام کرده بودند که با واکسیناسیون معلمان، به سمت بازگشایی حضوری مدارس خواهند رفت. آنها از مدل آموزش مجازی در مدارس رضایت چندانی ندارند برای همین خواهان بازگشایی مدارس هستند. همین اظهار نظرها موجب ترس و نگرانی بسیاری از خانواده‌ها شد و ماجرا تا جایی پیش رفت که تعدادی از والدین در شبکه‌های اجتماعی نوشتند که فرزندانشان را به خاطر جهش ویروس کرونا و احتمال ابتلای دانش‌آموزان به مدرسه نمی‌فرستند.

باوجود مشکلات آموزش مجازی، ستاد کرونا تصمیم گرفت که حداقل شروع مدارس با آموزش آنلاین باشد. دیروز هم علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا از آموزش ترکیبی مجازی و حضوری در مدارس گفت و تأکید کرد در مدارسی که جمعیت زیر ۱۰۰ نفر دارند آموزش‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی می‌تواند حضوری باشد.

رئیسی اعلام کرد: «حتی در برخی مدارس دانش‌آموز ٢ روز به مدرسه برود و دروس اصلی در این روزها تدریس شود و تعداد روزهای حضور در مدرسه بستگی به جمعیت دانش‌آموزان در مدرسه دارد و اگر بتوانند سقف ١۵ دانش‌آموز در کلاس را رعایت کنند مدرسه می‌تواند هر روز حضوری برگزار شود. ما ١١٢ هزار مدرسه در کشور داریم که ۶٢ هزار مدرسه زیر ١٠٠ نفر جمعیت دارند و اینها می‌توانند در کلاس کمتر از ١٠ تا ١۵ دانش‌آموز حضور داشته باشند. مقرر شد در خصوص بازگشایی مدارس دو تیم تشکیل شود، یک تیم وزارت بهداشت و دیگری وزارت آموزش و پرورش است تا شیوه نامه‌ها را درست تبیین و ابلاغ کنند. مصوب شد تا اهتمام بر بازگشایی مدارس به‌صورت حضوری باشد. برای این کار هم باید واکسیناسیون معلمان و والدین و سرویس مدارس و کادر مدارس انجام شود.»

با این اوصاف، سؤالاتی مطرح می‌شود، اگر آموزش‌ها برای چند ماه مجازی باشد، وزارت آموزش و پرورش چه برنامه‌ جدیدی برای دانش‌آموزان دارد؟ آیا مشکلات آموزش مجازی درمدارس را بررسی کرده است؟ آیا خانواده‌ها مشکلاتشان را درباره آموزش‌های آنلاین به مدیران منتقل کرده‌اند؟ یا اینکه دانش‌آموزان مجبورند این آموزش پر ایراد را برای دومین سال تحصیلی مجازی تجربه کنند. در این باره خانواده چند دانش‌آموز در گفت‌وگو با «ایران» اعلام کردند که مدیران مدارس هنوز درباره سال تحصیلی جدید حرفی نزده‌اند. دانش‌آموزان ثبت‌نام شده‌اند و منتظر برنامه‌های مجازی مدارس هستند.

ابتدایی‌ها درس‌های سال گذشته را مرور می‌کنند
در سال مجازی گذشته، یکی از اصلی‌ترین مشکلات برای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی بویژه کلاس اولی‌ها بود. همان‌هایی که تازه می‌خواستند حروف الفبا را یاد بگیرند و در مدرسه با مفاهیم اولیه آموزش آشنا شوند. اما چگونه معلم می‌توانست الفبا را که پایه یادگیری است، به‌صورت مجازی به یک دانش‌آموز کلاس اولی یاد دهد. برای همین سال تحصیلی گذشته معلمان پایه اول ابتدایی از خانواده ها خواستند تا فرزندان شان را یک یا دو روز در هفته به مدرسه بیاورند.گرچه همان روزها معاون ابتدایی وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که افت تحصیلی ابتدایی‌ها بویژه کلاس‌اولی‌ها بیشتر از دیگر پایه‌ها است.

رضوانه حکیم‌زاده در گفت گو با «ایران»، درباره سال تحصیلی جدید ابتدایی‌ها می‌گوید: تصمیم گیر اصلی بازگشایی مدارس ستاد مبارزه با کرونا است. ما هم مجبوریم که آموزش مجازی دهیم و آموزش را نباید تعطیل کنیم. گرچه خودمان با توجه به مشکلات آموزش مجازی خواهان حضور دانش‌آموزان در مدارس هستیم. این حضور می‌تواند فقط دو روز در هفته باشد با این حال ستاد برای ما تصمیم می‌گیرد ما هم در وزارتخانه جلساتی داشتیم و موضوع دبستانی‌ها مطرح شد. می‌دانیم که در این سال مجازی کلاس اولی‌ها بیشترین آسیب را دیده‌اند برای همین برنامه جدی برای آنها داریم. از خرداد ماه به مدیران مدارس گفتیم کلاس‌های جبرانی برای دانش‌آموزانشان بگذارند. برای سال تحصیلی جدید هم از مدیران خواستیم مدتی از سال تحصیلی را برای دوره درس‌های سال گذشته اختصاص دهند. معلمان باید در ابتدای سال تحصیلی نقاط ضعف و قوت دانش‌آموزان را شناسایی کنند و برای هر دانش‌آموز برنامه خاص خود را داشته باشند.

مدل مجازی مطلوب ما نیست
آموزش مجازی برای هر پایه متفاوت‌تر از پایه دیگری بوده است. برای دبیرستانی‌ها این مدل آموزشی جذابیتی ندارد. معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش درباره برنامه امسال دبیرستانی‌ها می‌گوید: جبران افت تحصیلی برای آموزش و پرورش مهم است. بر اساس تصمیمی که گرفته شده، معلمان باید چند هفته از سال تحصیلی جدید را به مرور درس‌های سال گذشته اختصاص دهند. مدل آموزش مجازی برای ما مطلوب نیست. برای همین درخواست داشتیم که واکسیناسیون معلمان و خانواده‌ها انجام شود و کلاس‌ها حداقل چند روز در هفته حضوری باشد. علاوه بر این خودمان در وزارتخانه برای جبران افت تحصیلی و خطر کم سوادی دانش‌آموزان برنامه‌هایی را طراحی کردیم. اول اینکه کلاس‌های جبرانی را برای دانش‌آموزان متوسطه از همان اوایل خرداد در نظرگرفتیم و به استان‌ها هم ابلاغ کردیم که روزهای پنجشنبه برای دانش‌آموزان، کلاس‌های رفع اشکال بگذارند. البته اگر وضعیت شهرها قرمز نباشد مدارس می‌توانند در طول سال تحصیلی آینده هم کلاس جبرانی داشته باشند. علاوه بر این در ابتدای سال تحصیلی همه معلمان مکلفند میزان یادگیری دانش‌آموزان را بسنجند و بر اساس آن در همان روزهای ابتدایی سال تکرار پایه سال قبل را داشته باشند. ما می‌دانیم زمان معلمان سر کلاس درس کم است و مفاهیم درسی هم بسیار. اما تکرار پایه بسیار مهم است و معلمان باید این کار را انجام دهند.

علیرضا کمره‌ای اظهار می‌کند: ستاد مقابله با کرونا اعلام کرد که آموزش‌ها مجازی باشد. بنابراین ما سناریوهای آموزشی خودمان رابر همین مبنا طراحی کردیم. همان‌طور که می‌دانید در این پیک، شرایط برای دانش‌آموزان خطرناک‌تر است. در شورای معاونان آموزش‌ها بر مبنای آموزش مجازی و بر اساس همان رنگ‌بندی شهرها طراحی شده است. اگر از این پیک عبور کردیم و ستاد هم اجازه داد می‌توانیم بر اساس رنگ‌بندی شهرها مدارس را با رعایت پروتکل های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی باز کنیم. اما در شرایط فعلی مدیران همه مدارس مکلفند آموزش‌ها را غیرحضوری ارائه دهند. مدارس غیر انتفاعی هم حق ندارند به بهانه مختلف دانش‌آموزان را به مدرسه بیاورند. این موضوعات را در بخشنامه‌های مختلف به مدیران می‌گوییم.

او در پاسخ به اینکه آیا مدل‌های آموزشی سال تحصیلی جدید، همچون سال گذشته است؟ تأکید می‌کند: ایرادات کار آموزش مجازی را بررسی کردیم. سعی کردیم امسال این موضوعات را برطرف کنیم. این اختیارات را به مدیر داده‌ایم که برنامه مدرسه را خودش طراحی کند.ما موافق آموزش مجازی نیستیم چون این آموزش را کافی و لازم برای دانش‌آموزان نمی‌دانیم اما شرایط کشور به سمتی رفته است که ناچاریم این آموزش را پیش ببریم.

واکسن دانش‌آموزان به مهر ماه نمی‌رسد
دیروز سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره تأمین واکسن دانش‌آموزان اظهار کرد: «امکان تأمین واکسن برای دانش‌آموزان از ٢ کشور کوبا و چین مدنظر قرار گرفته است و وزارت امور خارجه و سفرا در حال رایزنی هستند و در مکالمه رئیس‌جمهوری با رئیس‌جمهوری چین یکی از مذاکرات در زمینه تأمین واکسن برای دانش‌آموزان بوده است. موضوع واکسیناسیون دانش‌آموزان نباید اصل قرار گیرد اگر بخواهیم واکسن به دانش‌آموزان تزریق کنیم واکسیناسیون صرفاً برای دانش‌آموزان دارای بیماری زمینه‌ای صورت خواهد گرفت و ما باید اطرافیان دانش‌آموزان را واکسینه کنیم هر چند باید توجه داشت این موضوع هنوز در مراحل ابتدایی است.»

 موضوعی که محسن بیگی، مدیر کل دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش هم آن را تأیید می‌کند: وزارت بهداشت موضوع واکسیناسیون دانش‌آموزان را مطرح کرده است. برای ما فرقی نمی کند هر واکسنی که برای زیر ١٨ سال مطرح شود و تأییدیه بگیرد ما از آن استفاده می‌کنیم. اولویت ما هم مدارس استثنایی و دانش‌آموزان بیمار است. اما به‌نظر می‌رسد که این واکسن به مهر ماه نرسد.حتی اگر واکسن در مهر و آبان ماه به دستمان برسد ما باید برای جمعیت ١٤ میلیونی دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کنیم. فعلاً درباره واکسن دانش‌آموزی نمی‌توانیم اظهار نظر کنیم امیدواریم شرایط بهتر شود و با اجازه ستاد، مدارس را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بازگشایی کنیم اما فعلاً مبنا بر آموزش غیرحضوری است.

این روزها که کرونا هم آموزش و هم پرورش رسمی را تحت تأثیر قرار داده است، بیش از گذشته پرداختن به مساله یادگیری اهمیت پیدا می‌کند. واقعیت این است که یکی از دردسرهای همیشگی والدین و معلم‌ها ایجاد رغبت در دانش آموزان برای بالا بردن سطح یادگیری آنها بوده غافل از اینکه علاوه بر اینکه ایجاد رغبت تحصیلی خود یک عامل فردی است، عوامل محیطی که می‌تواند روی آن اثرگذار باشد نیز علیرغم گستردگی که دارد اما با ظرافت‌هایی قابل احصا است.

حالا که کرونا آموزش‌ها را حدود یک سالی است غیرحضوری کرده است شاید این «رغبت» بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته باشد و کم نباشند والدینی که باید دنبال فرزندانشان بدوند تا تکالیف خود را انجام دهند یا بازخوردی از آنچه آموخته‌اند ارائه دهند.

طرح خوانا که در ۵ درصد مدارس ابتدایی کشور در حال اجراست، به دنبال ارزشیابی سنتی نیست بلکه انتظار می‌رود مهارت‌های نوشتن، خواندن، صحبت کردن و گوش کردن را که از اهداف این طرح است، در رفتار دانش آموزان محقق شوددر این میان آموزش و پرورش هم سعی دارد طرح‌هایی را اجرا کند و مورد استقبال قرار دهد که بتواند به رغبت بخشی در دانش آموزان بیانجامد. طرح‌هایی که بتواند به افزایش یادگیری در پایه‌های یادگیری که خواندن و نوشتن است بیانجامد مثل بسته تحولی خوانا که قرار است با اجرای این طرح در جامعه آموزش ابتدایی، جایگاه جمهوری اسلامی ایران در آزمون بین‌المللی سواد خواندن و نوشتن ارتقا می‌یابد و دانش آموزان ایرانی به جایگاه واقعی خود در سطح جهانی دست پیدا کنند.

به گفته رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی طرح خوانا که در ۵ درصد مدارس ابتدایی کشور در حال اجراست، به دنبال ارزشیابی سنتی نیست بلکه انتظار می‌رود مهارت‌های نوشتن، خواندن، صحبت کردن و گوش کردن را که از اهداف این طرح است، در رفتار دانش آموزان محقق شود و تربیت دانش آموزانی با اعتماد به نفس بالا از نتایج اجرای این طرح باشد.

پیشتر نیز طرح بازی و یادگیری در دوره ابتدایی مطرح شد و حتی در مدارسی اتاق‌های قصه و بازی راه اندازی شد که عملاً در سال تحصیلی گذشته و سال تحصیلی که در آن قرار داریم این طرح به دلایل متعدد از جمله دوری دانش آموزان از مدارس به فراموشی سپرده شد که شاید یک غفلت در این میان این بود که آموزش‌های لازم به والدین برای ورود به بحث آموزش بازی و یادگیری ارائه نشده بود تا در این وانفسایی که عمده بار آموزش به عهده والدین است، از آن کمک بگیرند.

صبح امروز نیز طرح ملی استفاده از خودنویس از کلاس سوم ابتدایی در سیستم آموزشی ایران با ایده پردازی و اجرای حامد نیک پی ارائه شد. پیش از این در مطلبی که می‌توانید «اینجا ‏» بخوانید با حامد نیک پی که ۱۷ سال سابقه معلمی در رشته ریاضی و دارای دکترای ریاضی محض است، پیرامون این طرح گفتگو کردیم و در همان مجال وی تاکید کرد: ‎استفاده از نوشت افزار مناسب در مدارس، ‎ ‎موجب افزایش رغبت دانش آموزان به انجام تکالیف و ‏همچنین تحصیل می‌شود. در این طرح‎ اثبات خواهیم کرد که استفاده از خودنویس در سیستم آموزش ی ایران از ‏کلاس سوم ابتدایی، نقش بسیار زیادی در ارتقا کیفیت آموزشی ایفا خواهد کرد.‏

وی گفت: ‏به‬ طور حتم اگر دانش آموزان و دانشجویان در نوشتن از ابزارهایی استفاده کنند که برای ‏آنان لذت‌بخش باشد، آنگاه آنان رغبت بیشتری به نوشتن خواهند داشت‎.‎‏ استفاده از ‏نوشت افزار مناسب برای دانش آموزان سبب خواهد شد که در هنگام ‏نوشتن دقت بیشتری کنند‎‏ و این باعث خواهد شد که آنها به درس و آموزش راغب تر ‏شوند که این تأثیر بسیار بالایی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان خواهد ‏داشت، و در ادامه‎ ‬‎موجب خواهد شد که تحصیل برای آنان از درجه اهمیت بالاتری ‏برخوردار خواهد گردد و جایگاه آموزش در جامعه افزایش یابد‎‬‬‎.

تأثیرات تکنولوژی بر یادگیری دانش آموزان

واقعیت این است که این روزها به دلایل متعدد از جمله سرعتی که تکنولوژی به ما تحمیل کرده و همچنین روی آوردن بیشتر به سمت تایپ تا نوشتن روی کاغذ حتی از سوی دانش آموزان، بدخطی شیوع بیشتری دارد. در این حدود یک سالی که ارتباط دانش آموزان در فضای مجازی بیشتر شده نیز می‌توان حدس زد که اوضاع بدتر هم خواهد شد. این در حالی است که ایرانیان از دیرباز بر خط خوش تاکید فراوان داشتند و پدر و مادرهای دانش آموزان امروز می‌توانند صفحات خط نستعلیق در کتاب‌های درسی و آموزش آن را به یاد بیاوردند. حتی داشتن خط خوش تا جایی در فرهنگ ما امری ستایش شده است که حتی در برخی مشاغل بدخطی افراد زبانزد می‌شود.

این روزها به دلایل متعدد از جمله سرعتی که تکنولوژی به ما تحمیل کرده و همچنین روی آوردن بیشتر به سمت تایپ تا نوشتن روی کاغذ حتی از سوی دانش آموزان، بدخطی شیوع بیشتری دارد. در این حدود یک سالی که ارتباط دانش آموزان در فضای مجازی بیشتر شده نیز می‌توان حدس زد که اوضاع بدتر هم خواهد شداما اینکه تا چه میزان داشتن خط خوش در یادگیری مؤثر است یا چه میزان تکنولوژی مخل یادگیری (حداقل یادگیری خواندن و نوشتن) است، نیاز به اجرای کاری پژوهشی و علمی دارد تا میزان اثر بخشی خط خوش بر میزان یادگیری سنجیده شود و حتی طرح بسته تحولی خوانا و اثرگذاری آن در فرایند یادگیری نیز باید در پژوهش‌های کاربردی احصا شود،؛ اما همه اینها نشان می‌دهد که در فرایند یادگیری به جز محرک‌های اصلی همواره محرک‌های جانبی نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار است، اثر گذاری این موارد هم دور از انتظار نیست. شاید به طور مثال استفاده از خودنویس از کلاس سوم ابتدایی بتواند همان کارایی را داشته باشد که گنجاندن دروس مشق نستعلیق در کتاب‌های قدیم داشت؛ لحظه‌هایی تمرکز بر فرم آنچه می‌نویسیم و نه محتوای آن!

سخنی برای والدینی که در تنگنای آموزش مجازی گیر افتاده‌اند!

بد نیست اولیا و معلمانی که این روزها در تنگنای آموزش‌های غیرحضوری گیر افتاده‌اند این را در نظر بگیرند که یادگیری فرایندی پیچیده‌ای است. به گفته هرگنهان در کتاب مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، یادگیری در حقیقت دارای مفهوم بسیار گسترده‌ای است که در قالب‌های دگرگونی، عادت‌شکنی، ایجاد علاقه، نگرش‌های نو، درک ارزش، ذوق و سلیقه و پیش داوری پدیدار می‌شود. شیوه ترکیب و کاربرد معلومات در استدلال، تفکر، حل مسئله، احساس عمیق انسانی، خودشناسی و دگرگونی‌هایی که در کل شخصیت به وجود می‌آیند همه از یادگیری مایه می‌گیرند.

با این حساب بعید و دور از ذهن نیست که این طرح و طرح‌های مشابه، ایجاد علاقه و نگرش‌های نو و ذوق و سلیقه را در فرایند یادگیری وارد کنند و در نهایت به دگرگونی‌هایی در فرایند یادگیری و یاد دهی بیانجامد و چه بسا لازم است معلمان خوش ذوق بیشتری به ابزارهای کمکی یادگیری بیاندیشند.

هر چند هنوز تعریف جامع و یکدستی که برای همه روانشناسان با نظریه‌های مختلف در حوزه یادگیری وجود ندارد اما بسیاری از روانشناسان و پرورش دهندگان در آموزش و پرورش معتقدند که یادگیری تغییری است که بر اثر تجربه یا آموزش در رفتار پدید می‌آید و آنچه در این میان مهم است واژه تغییر است، زیرا رفتار فرد در زمانی که چیزی نیاموخته یا آن را آموخته، تفاوت دارد و باز هم این مهم مورد تاکید است که ظرفیت افراد برای اینکه بتوانند یک پاسخ را پایدار کند مهم است تا در نهایت بتواند به چیزی به اسم حل مسئله بینجامد. باز هم هرگنهان معتقد است وقتی شاگردی چیزی را می‌آموزد، این فقط رفتارش نیست که تغییر می‌کند، بلکه استعداد پاسخ دادن او در اوضاع و احوال آینده نیز تغییر خواهد کرد و اینجاست که موضوع پایداری در یادگیری مطرح می‌شود.

مروری بر عوامل فردی مؤثر در یادگیری

دکتر ناصرالدین کاظمی حقیقی متخصص امور یادگیری و تیزهوشی و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص اینکه چه عوامل فردی در فرآیند یادگیری مؤثر است؟ گفت: ما ۵ عامل فردی و ۱۰ تا ۱۱ عامل محیطی را می‌توانیم در فرآیند یادگیری برشماریم. عوامل فردی به عواملی می‌گوئیم که صرفاً به خود دانش‌آموز و استعدادهای او باز می‌گردد و عوامل محیطی همه آن چیزهایی به غیر از دانش اموز است. مثل مدرسه، خانه، آموزش و پرورش، روش یادگیری و… و.

وی درباره اولین عامل یادگیری اظهار داشت: رغبت و انگیزه درونی اولین و مهمترین عامل یادگیری است. اینکه چقدر یک کودک و نوجوان نسبت به یادگیری انگیزه درونی نشان می‌دهد به خصوص درباره یادگیری تحصیلی. ما کنجکاوی‌هایی که عمومی نیست را به عنوان رغبت برای یادگیری کلی در نظر می‌گیریم اما رغبت تحصیلی متفاوت است. اینکه چقدر بچه‌ها گرایش ذاتی به سمت یادگیری و سپس یادگیری تحصیلی دارند، مهم است و باید بدون مشوق‌های محیطی این انگیزه را دانش‌آموز احساس کند.

کاظمی حقیقی افزود: دومین بحث استعداد و توانایی یادگیری دانش‌آموز است که در مبنای کلی ما آن را هوش تحصیلی و توانایی یادگیری خاص می‌نامیم. قبل از اینکه از بچه‌ها انتظار داشته باشیم در درس و تکلیف پیشرفت کنند باید ببینیم چقدر ظرفیت عمومی یادگیری دارند که همان بحث قدیمی هوش است و به طور خاص چقدر توانایی یادگیری درسی و تحصیلی دارند یعنی هوش تحصیلی.

متخصص امور یادگیری و تیزهوشی سومین عامل مهم در یادگیری را معلومات دانش‌آموز اعلام کرد و گفت: بچه‌ها به میزانی که اطلاعات اولیه دارند در هر مبحث پیشرفت نشان می‌دهند. به همین دلیل است که بچه‌هایی که در شرایطی به سر می‌برند که در بیرون از مدرسه یادگیری عمومی برایشان در دسترس است، یادگیری درسی شأن تسهیل می‌شود.

بچه‌ها از ۱۱ سالگی دیدگاهی نسبت به تحصیل دارند و ممکن است سوالاتی مطرح کنند که چرا باید درس بخوانم یا به مدرسه بروم. اینها به تصور و باورهای فردی او بازمی گردد. نظر به عقیده‌ای که فرد دارد تا حد زیادی در یادگیری درسی اثرگذار است. در دبیرستان و دانشگاه اثرگذاری بیشتری دارد. بالاخص این ویژگی که پیشرفت تحصیلی است، خودباوری تحصیلی نقش تعیین کننده‌ای در آن دارد

وی بیان کرد: نگرش تحصیلی عامل چهارم است که البته این عامل به فراخور سن افراد متفاوت می‌شود. بچه‌ها از ۱۱ سالگی دیدگاهی نسبت به تحصیل دارند و ممکن است سوالاتی مطرح کنند که چرا باید درس بخوانم یا به مدرسه بروم. اینها به تصور و باورهای فردی او بازمی گردد. نظر به عقیده‌ای که فرد دارد تا حد زیادی در یادگیری درسی اثرگذار است. در دبیرستان و دانشگاه اثرگذاری بیشتری دارد. بالاخص این ویژگی که پیشرفت تحصیلی است، خودباوری تحصیلی نقش تعیین کننده‌ای در آن دارد. اینکه من تا چه اندازه از عهده درس‌ها بر می‌آیم به اعتماد به نفس دانش‌آموز کمک می‌کند و بازدهی یادگیری را بالا می‌برد. ممکن است دانش آموزی در درس خاصی این خودباوری را داشته باشد و یک موقع هست که این خودباوری در فرد به طور کلی نمایان می‌شود یعنی اینکه من از عرضه خواندن ۶ درس همزمان بر می‌آیم. این دیدگاه در ظرفیت یادگیری فرد مؤثر است.

کاظمی حقیقی افزود: آخرین عامل مهم فردی نیز که مدارس کمتر به آن توجه می‌کنند، این است که دانش‌آموز روش یادگیری هر درس را بداند. روش یادگیری نقش روشن کننده‌ای در فرآیند یادگیری دارد. عموماً آموزگاران ما این بخش را به آزمون و خطای خود دانش آموزان واگذار می‌کنند که مثلاً درس فارسی یا ریاضی را چطور بخوانند.

متخصص امور یادگیری و تیزهوشی در پاسخ به این سوال که اگر والدینی با دانش آموزانی روبرو شوند که واقعاً این پرسش را مطرح کنند که چرا باید درس بخوانند و به مدرسه بروند، بهترین پاسخ آنان چیست؟ خاطرنشان کرد: زمانی بچه‌ها از عهده درس بر می‌آیند و مشکل هوش تحصیلی ندارند اما این سوال را مطرح می‌کنند. بخشی از آنها به انگیزه ربط دارد. مثلاً کسی که هوش تجربی و تحلیلی دارد ممکن است بگوید من یادگیری را دوست دارم اما ظرف مدرسه با سطح و ظرفیتی که من دارم در تجانس نیست. در واقع می‌گوید به مدرسه نمی‌خواهم بروم نه اینکه تحصیل نکنم. یک موقع هست سوال این است که اصلاً چرا باید تحصیل کنم. من از طرق دیگری به یادگیری می‌رسم.

وی در ادامه با اشاره به اینکه پاندمی کرونا در جهان موضوع آموزش حضوری را یک تغییر بنیادین داد، تصریح کرد: واقعیت این است که نوجوانان ما به خصوص با وضعیت جدیدی روبرو شدند و آن این است که به صورت غیرحضوری می‌توانند مفاهیم و مفروضات را یاد بگیرند و در کل دنیا آموزش حضوری زیر سوال رفته است. این تغییر در ساختار فرهنگی و آموزش و پرورش دنیا رخ داده است و باید دقت کنیم که کرونا برای آموزش و پرورش یک بحران نبود بلکه تغییر بنیادینی ایجاد کرده است که شیوه‌های رسمی و حضوری و کلاسیک را در تمام مقاطع تحصیلی زیر سوال می‌برد. بنابراین باید برای حضور با مواد و متریال دیگری آنها را بطلبیم و مدرسه به سمت فلسفه اجتماعی خودش حرکت کند تا ضرورت حضور مدرسه به عنوان یک نهاد اجتماعی مطرح شود تا جایی که صرفاً مفروضه‌هایی ارائه می‌دهد. بچه‌ها خصوصاً به سن نوجوانی که می رسند مهمترین انگیزه شأن برای حضور در مدرسه، روابط همسالان است نه محتویات و باید بر این موارد تأکید شود. این وضعیت برزخی آموزش و پرورش در دنیا یک تهدید جدی است.

واقعیت این است که نوجوانان ما به خصوص با وضعیت جدیدی روبرو شدند و آن این است که به صورت غیرحضوری می‌توانند مفاهیم و مفروضات را یاد بگیرند و در کل دنیا آموزش حضوری زیر سوال رفته است. این تغییر در ساختار فرهنگی و آموزش و پرورش دنیا رخ داده است و باید دقت کنیم که کرونا برای آموزش و پرورش یک بحران نبود بلکه تغییر بنیادینی ایجاد کرده است که شیوه‌های رسمی و حضوری و کلاسیک را در تمام مقاطع تحصیلی زیر سوال می‌برد

کاظمی حقیقی بازگشت به بحث عوامل تعیین کننده در یادگیری در خصوص اینکه آیا تأکید بر هنر، خلاقیت و … می‌تواند عوامل فردی را تحت تأثیر قرار دهد و نقش تعیین کننده‌ای در یادگیری ایفا کند؟ گفت: بله؛ هر کدام از عوامل محیطی به یک عامل فردی وصل می‌شود. مثلاً اگر می‌گوئیم بچه‌ها خط خوش بنویسند و یا خط نستعلیق کار کنند یعنی علاوه بر اینکه می‌خواهیم نوشتن را یاد بگیرند، می‌گوئیم یک آموزه در هویت فرهنگی آنان ایجاد کنیم که خود همین خودباوری را افزایش می‌دهد و جنبه هویتی پیدا می‌کند. دانش‌آموز فکر می‌کند یک تاریخی دارد و همین بر نگرش تحصیلی او اثر می‌گذارد. در واقع با تقویت هویت فرهنگی، خودباوری تحصیلی افزایش پیدا می‌کند اما دقت کنید که بسته به استعدادهای مختلف بچه‌ها و هوش‌های چندگانه ممکن است جواب این سوال متفاوت باشد. در بچه‌هایی که هوش تحصیلی بالا دارند عامل خط خوش یک تقویت است که سازگاری هم بالا می‌رود و انگیزه بیرونی تقویت ایجاد می‌شود. مثلاً فکر می‌کنند که پدر و مادر و اطرافیانشان به خاطر خط خوش آنها را تشویق خواهند کرد و… اما بچه‌های با هوش تجربی ممکن است چندان اهمیتی برای نوشتن قائل نباشند و حتی نوعی ناخوانا نویسی را در آنها ببینیم که به خاطر سرعت اندیشه شأن و اینکه می‌خواهند سریع جملات و مفاهیم را منتقل کنند، ایجاد می‌شود. در نهایت می‌خواهم بگویم بچه‌هایی که به خوشنویسی به عنوان فعالیت هنری نگاه می‌کنند یک لذت درونی از این مسئله خواهند برد که به یادگیری خواهد انجامید.

در یک نتیجه‌گیری می‌توان گفت، آموزش و پرورش بیش از گذشته نیازمند رفتن به سمت راه‌های خلاقانه برای رشد و پرورش عوامل فردی در میان دانش آموزان است و مهم‌تر این است که اولیا را به صورت مؤثر تری در طرح‌های خود وارد کند و بستر تحقق آنها به جای مدرسه، مدرسه و خانه در نظر بگیرد.

حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در این زمینه گفته است: هرچند آموزش مجازی فرصت‌های جدیدی را پیش روی معلمان، دانش آموزان و خانواده‌ها قرار داده است، لکن چالش‌هایی هم در پی دارد از جمله عدم امکان حمایت برخی از خانواده‌ها به دلیل سواد ناکافی و نمایان شدن بیش از پیش نابرابری شرایط دانش آموزان اشاره کرد. ما باید از مسئول آموزش بودن به مسئول یادگیری شدن تغییر نگرش دهیم و میزان یادگیری دانش آموزان را رصد کنیم و برای آن دسته از این عزیزان که یادگیری به شکل مطلوب محقق نشده است برنامه داشته باشیم. انتظار ما از معلمان و آموزگاران این است که با ارائه راهکارهای بهینه و عملی برای این پایش، ما را در رفع مشکلات و چالش‌های موجود یاری نمایند.

وی تاکید کرده است که معلمان مسئول یادگیری دانش آموزان هستند و نه فقط آموزش به آنها. این مهم نشان می‌دهد که امروزه بیش از هر زمان دیگری به عنصر خلاقیت در آموزش نیازمندیم و امید این است که طرح‌های مؤثر در یادگیری در هر سطحی از سوی معلمان ارائه و پیگیری شود.

شکوفایی خلاقیت در دانش آموزان بی شک نیازمند نظام آموزشی کارآمد است که همواره در رفع کاستی ها و نارسایی های خود کوشا باشد و به بهبود امکانات و ارتقای شاخص هایش بیاندیشد.

نظام آموزش و پرورش بی شک نقش مهمی در بروز خلاقیت دانش آموزان دارد. برای این منظور سیستم آموزشی به رغم بسیاری از مشکلات و نارسایی های موجود باید به سمت بهبود و ارتقای شاخص ها و امکانات خود گام بردارد.
بی تردید شکوفایی خلاقیت در میان نسلی که آینده سازان کشور محسوب می شوند، یکی از مهم ترین گام ها در مسیر پیشرفت و توسعه و باز نماندن جامعه از تحولات پرشتاب جهان امروز است؛ هدفی که در سایه یک نظام آموزش و پرورش پیشرفته و کارآمد محقق خواهد شد.
به باور بیشتر جامعه شناسان و کارشناسان آموزشی، بروز خلاقیت در میان دانش آموزان نیازمند وجود مولفه هایی در نظام آموزش و پرورش است. نهادینه شدن فضای کافی برای بروز خلاقیت در سیاست های نظام آموزشی یکی از مهم ترین این مولفه هاست. به عقیده کارشناسان در این مسیر باید برنامه‌ ریزان نظام آموزش و پرورش، هدف ‌های آموزشی را در جهت رشد خلاقیت دانش آموزان، متناسب با فلسفه اجتماعی و تربیتی حاکم بر جامعه تدوین کنند.
تجویزی و تحمیلی نبودن محتوای کتاب های درسی، فراهم آوردن امکانات لازم جهت ارایه آموزش ‌های درسی در خارج از محیط کلاس درس، استفاده از معلمان خلاق و پذیرفتن ایده‌ های نو آنان و تشویق دانش‌‌ آموز خلاق از دیگر زمینه های رشد خلاقیت در محیط آموزشی به شمار می رود.

** شناسایی استعدادهای فردی دانش آموزان وظیفه ای بر دوش نظام آموزشی
هر یک از دانش آموزان بی شک توانایی ها و استعدادهای منحصر به فردی دارند که شناسایی آنها بر عهده نظام آموزشی است. اگر نظام آموزشی کارکرد درستی داشته باشد بستری برای بروز و ظهور شایستگی ها و خلاقیت های فردی دانش آموزان خواهد بود. در همین ارتباط «محمد نیک نژاد» عضو انجمن صنفی معلمان و فعال حوزه آموزش و پرورش، معتقد است که تنها راه کارآمدی نظام آموزشی در مسیر شناسایی استعدادهای فردی دانش آموزان، ارتقای امکانات و شرایط کمی و کیفی آموزش در مدارس است.
به گفته وی، کشف و پرورش استعدادهای علمی و هنری خلاق باید از پایین ترین سطوح در مدارس آغاز شود و این مهم نیازمند تغییرات اساسی در سیستم آموزشی کشور است.
نیک نژاد در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا می گوید: باید برنامه ریزی در ساختار آموزشی به گونه ای باشد که بتوان استعدادهای گوناگون در این سیستم را کشف کرد زیرا هر یک از انسان ها ویژگی های منحصر به فردی دارند که باید این ویژگی ها به سمت رشد و شکوفایی سوق داده شود. فراهم آوردن بسترهای لازم در این زمینه بدون شک بر عهده آموزش و پرورش است. در ساختار آموزشی هم اولین کسی که باید مسوولیت شناسایی و پرورش افراد خلاق و نخبه را بر عهده گیرد، معلم است.

** نظام آموزشی نیازمند تحول کیفی و محتوایی
تحول در محتوا و تلاش برای بهبود کیفی آموزش در نظام آموزش و پرورش یکی از مهم ترین نکاتی است که کارشناسان در خصوص راه های ایجاد نظام آموزشی خلاقیت آفرین بر آن تاکید دارند. در همین ارتباط نیک نژاد در ادامه گفت وگو با ما، در خصوص آنچه باید در نظام آموزش به منظور کشف و رشد خلاقیت ها دچار تحول شود، گفت: ابتدا باید معلمان به روز شوند. معلم باید با روش های استعدادیابی در سیستم های آموزشی موفق آشنا شود. در این مسیر می توانیم از تجربه های مثبت کشورهای دیگر استفاده کنیم، این تجربیات را بومی کنیم و در مدارس خود به کار بریم. با بهره گیری از روش های موجود در زمینه شناخت استعدادها در مدارس، قدرت تشخیص معلمان در شناخت دانش آموزان مستعد و خلاق بالا می رود.
به گفته وی، برای این هدف باید سیستم آموزشی برای معلمان کلاس ها و دوره های آموزشی برگزار کند و در کلاس ها روش های نوین استعدادیابی و پرورش استعدادهای درخشان را به آنان بیاموزد.
نیک نژاد افزود: پس از آموزش به معلمان، گام دوم این است که ما ساختار و امکانات آموزشی را به سمت و سوی رشد و ارتقا پیش بریم و امکانات آموزشی مان را طوری مهیا کنیم که بستر لازم برای شکوفایی استعدادها و خلاقیت ها در آن فراهم شود. از جمله این امکانات، تجهیزات آموزشی و آزمایشگاهی و فضای کلاسی مناسب است.
این کارشناس آموزشی با تاکید بر لزوم تحول در محتوای آموزشی نیز گفت: باید درونمایه های آموزشی هم تغییر کند و طوری تنظیم شود که بر اساس آن یادگیری و فهم دانش آموزان از مطالب درسی در اولویت قرار گیرد. تمرکز سیستم آموزشی نباید روی حفظ کردن ، نمره و معدل باشد، بلکه باید بر پرورش استعداد و خلاقیت در دانش آموزان مستعد تمرکز کند. باید علاوه بر شاد و انگیزه بخش کردن دروس، از روش های ابتدایی آموزشی عبور کرده و به سمت حیطه های بالاتر آموزشی حرکت کنیم.
نیک نژاد ادامه داد : باید سیستم آموزشی به سمتی حرکت کند که درک علمی دانش آموزان را بالا برده و از آموختن طوطی وار و حفظ کردن مسایل توسط دانش آموز عبور کند. باید روی قدرت تحلیل، ارزشیابی و درک و فهم بچه ها در مدارس کار کنیم. به این منظور در سطوح مختلف تحصیلی قطعا نیازمند به روز کردن محتوای کتاب های درسی هستیم. محتوای کتاب ها باید به گونه ای باشد که دانش آموز بتواند با آن ارتباط برقرار کند.

** اهمیت روزآمدی و حذف گذشته نگری در نظام آموزشی
روزآمدی و توجه به آینده به جای گذشته نگری و تمرکز بر روش های قدیمی آموزشی، یکی از مواردی است که به باور کارشناسان در بروز استعداد و خلاقیت دانش آموزان موثر است.
در این باره «مجید ابهری» رفتارشناس و آسیب شناس اجتماعی معتقد است که نظام آموزشی برای خلاقیت آفرینی باید گذشته نگری را کنار بگذارد.
وی در این زمینه به پژوهشگر ایرنا می گوید: نظام‌ های آموزشی گذشته‌ نگر نمی ‌توانند شهروندان خلاق و مبتکر تربیت کنند چرا که این گونه نظام‌ های آموزشی قواعد معین و ثابت برای رفتارهای معین و راه‌ حل‌ های خاص برای مسایل خاص تجویز می‌ کنند و دانش ‌آموزان و دانشجویان خلاق مورد بی ‌مهری قرار می ‌گیرند. حتی سوالات و پیشنهادات آنها باید قالبی و در چهارچوب باشد اما در مقابل نظام‌ های آموزشی خلاق و آینده ‌نگر همواره به آینده نگاه دارند و هوشیارانه به پیش ‌بینی و پیشگیری می ‌پردازند.
این آسیب شناس اجتماعی می افزاید: در جامعه رو به رشد ایران با توجه به تحریم ‌های مختلف عملی، اقتصادی و فرهنگی توجه به جایگاه و نقش خلاقیت از اهمیت حیاتی برخوردار است و شایسته است این حرکت و توجه از خانواده‌ ها، مهدهای کودک و مراکز پیش‌ دبستانی آغاز شود.
کوتاه سخن آنکه، بروز خلاقیت در شهروندان که اساس ایجاد نوآوری در جامعه به شمار می رود، نیازمند روزآمدی و تلاش نهادهای آموزشی و تربیتی از جمله خانواده و مدارس است. خانواده و نظام آموزشی باید فرصت‌ های لازم را برای سوال کردن، تجربه کردن و کنجکاوی کودکان فراهم کرده و در مقابل اینگونه رفتارها روش سرکوب و دعوت به سکوت پیشه نکنند. در این شرایط بی شک در آینده شاهد بروز خلاقیت هایی علمی و هنری خواهیم بود؛ خلاقیت هایی که تضمین کننده پیشرفت آتی کشور خواهند بود.

در آثار الباقیه از ابوریحان بیرونی آورده شده است که برگزاری جشن و سرور در فرهنگ سرزمین ایران جایگاه والایی داشته است جالب است بدانید هر روز نام خاصی در گاهشماری باستانی ایرانیان دارا بود و در همه ماه ها روزی که همنام همان ماه می شد آن روز را به جشن و شادمانی می پرداختند بنابراین جشن های متنوعی همچون آبانگان ، تیرگان ، مرداد گان ، مهرگان و ... در طول سال ها برگزار می شد.

البته به غیر از این جشن ها مراسم های دیگری همچون یلدا، گاهنبارها، سده و ... برگزار می شده که یکی از مهمترین آنها می توان به جشن نوروز اشاره کرد که اکنون پیشینه و تاریخچه ای سه هزار ساله به خود اختصاص داده و یکی از کهن سالترین عیدهای ملی در جهان محسوب می شود.

تاریخچه عید نوروز به زبان ساده

جشن عید نوروز که از کهن ترین و مهم ترین جشن های ایرانی محسوب می شود به گفته پژوهشگران بنیاد ایرانی و هندی ندارد بلکه به احتمال زیاد به اقوام بومی نجد ایران قبل از مهاجرت و آریایی ها نسبت داده شده است.

راهیابی دو جشن نوروز و مهرگان به بین النهرین نیز توسط سومریان انجام شده است و موجب پدید آمدن دو جشن (ازدواج مقدس) و (اکیتو) شد که بعدها این دو جشن در آغاز سال نو به شکل یک جشن واحد در بین النهرین برگزار می شده است.

اما چنانچه در این بخش از فرهنگ و هنر نمناک اشاره کرده ایم در نجد ایران کماکان تا دوره اسلامی به شکل 2 جشن مستقل خود را حفظ کردند بنابراین می توان نتیجه گرفت جشن "مهرگان" ، "نوروز" و "سده" جزوه جشن های مذهبی نیستند و بیشتر در زمره اعیاد ملی ایرانی قرار گرفتند.

منشآ و پیدایش نوروز متعلق به کجاست؟

نکته جالبی که وجود دارد این است که منشا و تاریخ پیدایش خاصی برای نوروز تعریف نشده است و طبق بعضی از افسانه ها سه هزار سال قبل در چنین روزی جمشید پس از بیرون آمدن از کاخ خود در جنوب دریاچه ارومیه که امروزه منطقه حسنلو نام گرفته است تحت تاثیر آفتاب سوزان و درخشان و طراوت تازه قرار می گیرد و آن روز را نوروز می نامد و بر آن می شود که همه ساله در چنین روزی آیین و مراسم های خاصی تدارک دیده و برگزار کند.

همچنین ریشه نوروز در شاهنامه این چنین عنوان شده است که جمشید در حال گذشتن از آذربایجان بوده است که دستور می دهد برایش تختی قرار داده و خود باد تاجی پر زرق و برق روی آن تخت بنشیند بنابراین با تابش نور خورشید به آن تاج زرین و پر زرق دنیا نورانی می شود و به خاطر شادمانی مردم آن روز را نوروز نامیده اند.

نوروز قبل از اسلام

نخستین پادشاهی که موجب رسمیت پیدا کردن نوروز شد کوروش کبیر بود. وی قبل از میلاد و در سال 538 دستور پاکسازی محیط زیست،ترفیع نظامیان،عفو مجرمان را به این روزها موکول کرد.

البته ناگفته نماند قبل از اینکه کوروش بابل را فتح کند در آنجا نوروز را جشن گرفته بود این را هم باید بدانید نوروز در زمان های ساسانیان و اشکانیان نیز عزیز و گرامی شمرده می شد.

زمان برگزاری جشن نوروز در دوران ساسانیان حداقل 6 روز به طول می انجامید و تقسیم به دو دوره یا بخش نوروز کوچک و بزرگ میشد که در ادامه توضیحات بیشتری در این باره خواهیم داد.

جایگاه نوروز در دوره هخامنشی

در دوره ساسانی 25 روز قبل از شروع بهار با برپایی 12 ستون خشت خام با کاشت انواع غلات و حبوبات از جمله نخود ، گندم ، لوبیا ، جو ، برنج و ارزن تا شانزدهمین روز فروردین در انتظار بارور شدن گیاهان می نشستند چرا که این عقیده را داشتند که هرچه گیاهان بارورتر شوند در آن سال محصولات بهتر و بیشتری خواهند دید.

همچنین در این دوران رایج بود که مردم در بامداد نوروز به سمت یکدیگر آب پاشی کنند و نیز آتش روشن کردن در شب نوروز از زمان هرمز اول مرسوم شد و از دوره هرمز دوم دادن سکه به عنوان هدیه و عیدی در نوروز رایج شد.

نوروز پس از اسلام

به دستور جلال الدین ملکشاه سلجوقی در دوران سلجوقیان برای بهسازی گاهشمار ایرانی چندین ستاره شناس ایرانی از جمله خیام گرد هم در آمدند، این گروه جایگاه نوروز را در یک بهار هنگام وارد شدن آفتاب به برج حمل ثابت کردند.

بنابراین طبق گاهشمار معروف به تقویم جلالی برای اینکه نوروز در شروع بهار ثابت بماند قرار بر این شد که تقریبا هر چهار یا پنج سال یک بار به جای اینکه تعداد روزهای سال 365 روز باشد 366 روز در نظر گرفته شود. شروع این گاه شماری از سال 392 می باشد.

در اسلام نگاهی خجسته به نوروز شده و تاکید بسیاری به گرامی داشتن آن شده است به طوری که از دیدگاه آن روز ظهور امام زمان روز نوروز است. امام صادق(ع) در حدیثی فرموده است:

"روز نوروز همان روزی است که خداوند در آن از بندگانش پیمان گرفت که او را پرستش کنند و هیچ چیزی را شریک او ندانند و این که به پیامبران و اولیایش ایمان بیاورند و آن نخستین روزی است که خورشید در آن طلوع کرده، و باد های باردار کننده در آن وزیده است و گل ها و شکوفه های زمین آفریده شده است.

آن روزیست که کشتی نوح (ع) به کوه جودی قرار گرفت و آن روزی است که در آن قومی که از ترس مرگ از خانه های خود بیرون آمدند و آن ها هزار ها نفر بودند پس خداوند آن ها را بمیراند و سپس آن ها را در این روز زنده کرد؛

و آن روزیست که جبرئیل بر پیامبر (ص) فرود آمد و آن همان روزیست که ابراهیم (ع) بت های قوم خود را شکست؛ و آن همان روزیست که پیغمبر خدا، امیرالمومنین علی (ع) را بر دوش خود سوار کرد تا بت های قریش را از بالای خانه خدا به پائین انداخت و آن ها را خرد کرد... "

نام نوروز و یا اسامی شبیه به آن در جغرافیای نوروز شامل سراسر خاورمیانه، قزاقستان، بالکان، تاتارستان، در آسیای میانه چین غربی(ترکستان چینی) زنگبار، سودان و در آسیای کوچک سراسر قفقاز تا آستراخان و همچنین بنگلادش، آمریکای شمالی، پاکستان، بوتان، هند، تبت و نپال می شود.

عید و فروهر

فروردین این ماه زیبا و دل انگیز و عروس ماهها متعلق به فَرَوَهرها یا فروشی ها( پشتیبان و محافظ انسان و همه ی آفرینش ها ی نیک اهورامزدا) می باشد. جشنی که در عید نوروز به پا می گردد در واقع بیداری روح زمین را از خواب بلند زمستانی مژده می دهد و باز در فصل جدید زندگی و حیات دوباره ی طبیعت آغاز می شود.

فروهر در واقع شکل غیر مادی در نهاد انسان است و نوعی پشتیبان و محافظ که هم شامل انسان و هم آفرینشهای دیگر می گردد که پس از مرگ انسان دوباره به جایگاه اولیه خویش بر می گردد.

در عقیده های باستانی این اعتقاد حاکم است که فقط قهرمانان دارای فروهر هستند، اما بعدها افراد با تقوا و پرهیزگار نیز از این نعمت الهی برخوردار شده اند این افراد در سال یکبار برای دیدن بازماندگانشان پایین می آیند و برکت را به خانه های عزیزانشان می آورند به شرطی که خانه را تمیز و پاک ببینند.

اما اگر خانه را در هم و کثیف ببینند برکت را نخواهند خواست و آن را ترک می کنند. فروهر ها از اولین طلوع فروردین و نوروز حاضر می شوند و تا روز ده فروردین یا به روایتی روز نوزده ادامه می یابند بدین گونه که در پشت بام ها مراسم روشن کردن آتش انجام می پذیرد تا راه خانه ها به فروهر ها نشان داده شود.

گذری به نوروز کوچک و نوروز بزرگ

نوروز کوچک و نوروز عامه همان روز اول فروردین است که آمدن بهار را مژده می دهد که در عرض پنج روز یعنی از یکم تا پنجم فروردین در حال اجرا می باشند و در ششم فروردین (خرداد روز) جشن نوروز بزرگ یا خاصه انجام می گردد.

طبقات مختلف جامعه اعم از سپاهیان ،دهقانان، روحانیان،و پیشه وران و اشراف هر کدام در هر یک از روز های "نوروز عام"به محضر شاه شرفیاب می شدند تا شاه به حرفهای آنان گوش داده و در مورد حل مشکلاتشان تصمیم گیری کند و در روز ششم ، شاه حقوقی که بر گردنش بود را در مورد طبقات مختلف مردم ادا میکرد و در این روز فقط افراد نزدیک شاه اجازه حضور داشتند.

بخش فرهنگ و تمدن نمناک اشاره کرده است که در افسانه های اساطیری این گونه آمده است که نوروز سالگرد خلق انسان و طبیعت است و نوروز بزرگ روزی است که جمشید بر تخت شاهی نشست و افراد مخصوص دربار را خواست و رسم و رسوم خوب را پایه گذاری کرد و گفت خدای باری تعالی همه ی جهانیان را خلق کرده است.

برای همین با آب پاک و نظیف بدنتان را شسته و غسل کنید و به سجده روید و به راز و نیاز با خدا بپردازید و از خداوند سپاسگزاری کنید و هر سال این اعمال را به جای بیاورید.

واقعیت آب و نوروز

همه ی خوبی ها چون از ابرکران (جهان برتر) به این جهان ، در روز خرداد یعنی روز اول بهار می آید سزاروار و شایسته است که هر روز نوروز باشد و نوروز زمانش بیشتر باشد و بدیهی است که در روز عید و جشن لباس نو و زیبا برتن کنند و خود را عطرآگین کنند و آن را به فال نیک بگیرند و آن سال ، سالی سراسر خوبی و برکت بر ایشان باشد و بدیها از آنها دور گردد.

نوروز سرآغاز رحمت الهی است چنانچه با شروع بهار نم نم بارشهای بهاری شروع می گردد و زمین تشنه سیراب میگردد با بارش باران ردپای اردویسور اناهید (الهه ی آب ) نیز کم کم پیدا می شود.

الهه آب است که به دستور اورمزد از آسمان آب و برف و تگرگ را به زمین می باراند علت اینکه ایرانیان در نوروز غسل می کنند اینست که آن روز متعلق به اردویسوز اناهید همان الهه آب است.

مردم در این روز همزمان با طلوع خورشید از خواب بلند می شوند و با آب جاری که بر خود میریزند تمامی درد و بلا و آفات را از خود دور می کنند و به همدیگر آب می پاشند دلیل اینکار هم اینگونه بیان شده است که چون به مدت طولانی در ایران باران نباریده و بعدا باریده است مردم آن باران را تبرک کرده و به هم می پاشند و این کار هم چنان در برخی مراسم رایج است.

نوروز سمبل پیروزی

نوروز سمبل پیروزی خوبی بر بدی است به این دلیل رسم دعای رپیثون در نوروز انجام می شود. (رپیثون) غلبه ی گرمای نیمروز و ماه های تابستان است با حمله غول زمستان به زمین ریپثون به زیر زمین می رود تا آبهای زیرزمینی را گرم نگه دارد و با اینکارش گیاهان و ریشه درختان را از مرگ نجات دهد گرما در بهار نمادی است از پیروزی خوبی بر بدی به همین علت جشن دعای مخصوص در مراسم نوروز به ریپثون تعلق می گیرد.

داستان سلطنت سلیمان و نوروز

در داستانهای قدیمی این چنین روایت شده است وقتی که سلیمان بن داوود انگشتر خود را گم کرد سلطنتش را از دست ولی بعد از چهل روز انگشتر خود را پیداکرده و فرمانروایی نیز دوباره به وی برگردانده شد و مرغها به دور او حلقه زدند و ایرانیان گفتند:نوروز آمد.

نوروز روز دین و مذهب و روز فرمانروایی

در ماه سرسبز و شاداب فروردین ،شروع فصل بهار، فریدون دنیا را تقسیم کرد.روم را به "سلم"،ترکستان را به "تور" و ایرانشهر را به "ایرج" داد، سیاوشان و کیخسرو به دست لهراسب سپرده شد، زردشت مذهب مزدیسنان را از اورمزد قبول کرد و پشوتن پسر گشتاسب شاه نیز به ترویج دین زردشت پرداخت و همچنین گفته شده است که کوروش بعد از اینکه بر بابل چیره گشت پسرش کمبوجیه را در جشن نوروز گموک بابلی به عنوان پادشاه بین النهرین به همه معرفی نمود.

نام دیگر عید نوروز

_{منبع: فرارو}

نوروز، کلمه‌ای در زبان فارسی میانه است و ریشه در زبان اوستایی دارد. در زبان امروز، این کلمه را به دو شکل تعبیر می‌کنند:

نوروز عام: روزی که در آن سال نو شروع می‌شود و به روز اعتدال بهاری (برابری شب و روز) مشهور است.

نوروز خاص: به ششمین روز فروردین، نوروز خاص می‌گویند که با عنوان «روز خرداد» از آن یاد می‌شود.

در زمان‌های قدیم نیز نوروز را با نام «ناوا سردا» و به‌معنای سالی نو می‌شناختند. در زمان هخامنشیان نیز نوروز به «نوسارد» و «نوسارجی» مشهور بود.

فلسفه عید نوروز

_{منبع: انصاف نیوز}

با توجه به روایت‌های افسانه‌ای موجود، نوروز در زمان جمشید، پادشاه چهارم پیشدادی ایران به وجود آمده است. در اوستا، یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌های ایران باستان، از فردی به نام جمشید یاد شده که از قدرت فره ایزدی برخوردار بوده است. جمشید با دستور اهورا مزدا شروع به مقابله با اهریمن می‌کند؛ چراکه اهریمن در آن زمان خسارات زیادی از جمله قحطی و خشک‌سالی به بار آورده بود.

پس از آن که جمشید، اهریمن را شکست می‌دهد، دوباره شادی و برکت به سرزمین ایران باز می‌گردد و خشک‌سالی از بین می‌رود. مردم بعد‌ها این روز را به «نوروز» یا «روز نوین» نام‌گذاری کردند و با کاشتن جو در تشت، این جشن باستانی را جاودانه کردند.

شاعران و نویسندگان مشهوری همچون ابوالقاسم فردوسی، ابوریحان بیرونی و طبری نیز جمشید را بنیان‌گذار اصلی نوروز می‌دانند.

در روایتی دیگر در شاهنامه آمده است که جمشید در مسیر سفر خود به آذربایجان دستور می‌دهد تخت و تاجی پرزرق‌وبرق برایش تهیه کنند. با تابش خورشید به این تاج زرق‌و‌برق‌دار، دنیا سراسر نور می‌شود و به‌دلیل شادی مردم، «نوروز» به وجود می‌آید.

عید نوروز چیست؟

_{منبع: دولت آنلاین}

در تاریخ شمسی، اولین روز فررودین را شروع عید نوروز می‌خوانند. نوروز با عبور خورشید از صفحه استوای زمین و حرکت آن به شمال آسمان شروع می‌شود. این لحظه شروع را لحظه نخست برج حمل می‌گویند. در تقویم هجری خورشیدی، نوروز را با روز «هرمز روز» یا «اورمزد» در ماه فروردین برابر می‌دانند.

خلاصه‌ای از عید نوروز

نوروز اولین روز بهار است و در آن طبیعت از خوابی طولانی بیدار می‌شود و مجددا زندگی خودش را از سر می‌گیرد. ایرانیان نیز هر ساله شروع فصل جدید طبیعت را جشن می‌گیرند. آن‌ها سعی می‌کنند با خانه تکانی دل‌هایشان، فصل جدید و پر باری را در زندگیشان رقم بزنند.

عید باستانی نوروز را با رسم و رسوماتی مثل خانه تکانی، دید و بازدید، تخم‌مرغ‌های رنگی، سبزی پلو با ماهی، هفت سین و... می‌شناسیم. چهار روز نخست فروردین به‌عنوان تعطیلات رسمی نوروز محسوب می‌شوند و مردم در این ایام به دیدن اقوام خود می‌روند و این عید را به یکدیگر تبریک می‌گویند. روزهای ۱۲ و ۱۳ فروردین نیز به‌ترتیب روز جمهوری اسلامی ایران و سیزده بدر هستند و جزو تعطیلات رسمی به شمار می‌روند.

ادبیات عید نوروز

_{منبع: نت شهر}

در عید نوروز اصطلاحات و رسم و رسومات مختلفی وجود دارند که ادبیات نوروزی را شکل می‌دهند. در ادامه این اصطلاحات را به شما معرفی می‌کنیم تا با ادبیات نوروز بیشتر آشنا شوید.

دعای تحویل سال

خانواده‌های ایرانی سر سفره هفت سین دعای تحویل سال می‌خوانند تا سال جدید را با حال دلی خوب شروع کنند. در ادامه دعای تحویل سال و ترجمه فارسی آن را می‌خوانید:

یا مقلب القلوب و الابصار

یا مدبر الیل و النهار

یا محول الحول و الاحوال

حول حالنا الی احسن الحال

 

ای تغییر دهنده دلها و دیده‌ها

ای تدبیرگر شب و روز

ای گرداننده سال‌ها و حالت‌ها

حال ما را به نیکوترین حال دگرگون کن

هفت سین

_{منبع: باشگاه خبرنگاران جوان}

چند ساعت مانده به تحویل سال نو، خانواده‌های ایرانی سفره هفت سین را پهن می‌کنند و با قرار دادن هفت سین شامل سیب، سرکه، سنجد، سمنو، سبزه، سماق و سیر و همچنین قرآن، ماهی، آینه، سنبل و... این روز را به‌یکدیگر تبریک می‌گویند. هر یک از این نمادها در سفره هفت سین معنای خاص خودشان را دارند.

عیدی

در ایام نوروز معمولا بزرگ‌تر‌ها به افراد کوچک‌تر مبلغی پول یا هدیه به‌عنوان «عیدی» یا «نوروزی» می‌دهند. البته در تاریخ باستان ایران گاهی کوچک‌ترها نیز به بزرگ‌ترها عیدی می‌دادند.

شادباش

مردم با فرا رسیدن سال نو به یکدیگر شادباش می‌گویند. «سال نو مبارک» شادباش معروف ایرانی‌ها در زمان کنونی است؛ اما در گذشته جملاتی که برای شادباش‌ به یکدیگر می‌گفتند، بسیار پیچیده‌تر و پر محتوا‌تر از امروز بوده است. مورخان یکی از اصطلاحات رایج آن زمان را «صد سال به این سال‌ها» می‌دانند. در دهه‌های اخیر نیز با رواج سره نویسی و سره گویی در کشور، اصطلاحاتی مانند «نوروز پیروز» یا «نوروزتان خجسته و فرخنده باد» بیشتر از قبل استفاده می‌شود.

سیزده بدر

_{منبع: ایرنا}

در روز ۱۳ فروردین، مردم ایران از خانه بیرون می‌آیند و برای دور کردن نا‌پاکی‌ها به دامان طبیعت می‌روند. درباره فلسفه سیزده بدر نظرات مختلفی وجود دارد. عده‌ای آن را به در کردن نحسی سیزده نسبت می‌دهند. برخی نیز استدلال می‌کنند از آنجایی که کلمه «در» به‌معنی «در و دشت» است، سیزده بدر را روز پناه بردن به در و دشت می‌دانند. سنت مشهور سیزده بدر «سبزه گره زدن» است. فلسفه این کار گره زدن زندگی با طبیعت است و افراد با این کار، شادابی و طراوت را برای خود آرزو می‌کنند.

عید نوروز ۱۴۰۰

_{منبع: استوار}

زمان تحویل سال ۱۴۰۰، روز شنبه ۳۰ اسفند ماه ساعت ۱۳ و هفت دقیقه و ۲۷ ثانیه خواهد بود.

سال ۱۴۰۰ یک سال کبیسه و حیوان نمادین آن «گاو» است.

در تقویم هجری قمری، لحظه تحویل سال، هشت شعبان ۱۴۴۲ و در تقویم میلادی، ۲۰ مارس ۲۰۲۱ خواهد بود

در این گزارش به آموزش مجازی دانش‌آموزان و مشکلات پیش روی آنها می‌پردازیم. دانش‌آموزانی که به هر دلیل ترجیح داده‌اند به جای حضور در مدرسه، آموزش مجازی را انتخاب کنند اما در این مسیر مشکلاتی پیش پای معلمان و دانش‌آموزان وجود دارد.

در بازدیدی که از برخی مدارس دولتی شهر تهران داشتیم معلمان و دانش‌آموزانی که این روزها با آموزش مجازی درگیر هستند به مشکلاتی اشاره کردند و شاید بتوان مهمترین آن را دغدغه تأمین هزینه‌های اینترنت یا نداشتن ابزار برای آموزش مجازی عنوان کرد.

با وجود اینکه بسته‌های اینترنت سه ماهه 20 گیگا بایتی برای معلمان فعال شده است اما برخی معلمان امسال نخستین سال شروع فعالیشان است از سوی دیگر برخی معلمان هم سال گذشته موفق نشدند در سایت وزارت ارتباطات ثبت‌نام کنند و از اینترنت رایگان جا ماندند.

به نظر می‌رسد باید برای این دو گروه از معلمان چاره‌ای اندیشید البته محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات قول داده است تا امکان ثبت‌نام مجدد برای معلمانی که در فروردین ماه موفق به ثبت‌ اطلاعات خود برای دریافت بسته‌های هدیه آموزش مجازی نشدند، ظرف روزهای آینده فعال شود.

برخی معلمان هم می‌گویند در شرایطی که روزانه سه ساعت آموزش مجازی دارند این حجم از اینترنت نمی‌تواند پاسخگوی نیاز آنها باشد.

در همین باره خانم حسن‌وند دبیر ریاضی می‌گوید: هزینه‌های اینترنت برای آموزش مجازی بسیار زیاد است از سوی دیگر 20 گیگا بایت اینترنت نمی‌تواند پاسخگوی سه ماه فعالیت باشد چون حداقل روزانه سه ساعت آموزش مجازی دارم و چند ساعت هم باید صرف تولید فیلم‌های آموزشی شود.

هزینه‌های معلمان و مدارس برای آموزش مجازی

معلم دیگری که حسابان درس می‌دهد، با اشاره به هزینه‌های آموزش مجازی می‌گوید: برای آموزش مجازی ناگزیر به خرید قلم نوری برای لپ تاپ شدم و آپدیت یک نرم افزار 400 هزار تومان هزینه داشت حتی یکی از همکاران لپ‌تاپش سوخت و الان از لپتاپ همسرش استفاده می‌کند.

دبیر ادبیات یکی از مدارس هم با اشاره به اینکه تصمیم گرفتیم برای تدریس مجازی معلمان در مدرسه، قلم نوری بخریم تا معلمان پس از ساعات آموزش حضوری در همان محیط مدرسه آموزش مجازی داشته باشند، بیان می‌کند: قیمت قلم نوری 4 میلیون تومان است در حالیکه مدیر مدرسه فقط توانسته یک میلیون تومان را تأمین کند و قطعاً مدرسه 4 میلیون تومان ندارد که بتوانیم قلم نوری بخریم.

هزینه‌های سنگین اینترنت در آموزش مجازی پیش روی خانواده‌ها

هزینه‌های اینترنت برای دانش‌آموزان نیز موضوع دیگری است که باید به آن توجه داشت، اگر چه اینترنت "شاد" رایگان شده است اما هم‌اکنون برخی کلاس‌های درس به دلیل مشکلاتی که برخی معلمان مدعی هستند در  بستر "شاد" وجود دارد، در فضای سایر پیام‌رسان‌ها برگزار می‌شود و در این میان هزینه‌های اینترنت برای خانواده‌ها سنگین‌ می‌شود.

در همین باره مادری که فرزندش در کلاس چهارم دبستان درس می‌خواند، می‌گوید: به دلیل اینکه معلم دائم فیلم‌ها و محتوای آموزشی ارسال می‌کند و آنها را دانلود می‌کنم، دائم پیام می‌آید که حجم بسته اینترنت شما به پایان رسید و در ماه بیش از 100 هزار تومان فقط بسته اینترنت برای آموزش مجازی دو فرزندم می‌خرم.

ریحانه محمدی دانش آموز پایه دوازدهم درباره هزینه‌های اینترنت می‌گوید: معلم چند فیلم گذاشته بود اما نتوانستم ببینم چون اینترنت نداشتم و باید بسته‌های صبحانت را بخرم. دو خواهر هستیم که با یک گوشی باید آموزش‌های مجازی را دنبال کنیم بنابراین ترجیحم این است برای رفع اشکال به صورت حضوری به مدرسه بیایم.

مشکلاتی که معلمان از "شاد" می‌گویند

درباره آموزش در بستر شاد نیز مدارس متفاوت عمل می‌کنند، برخی معلمان با این استناد که گروه‌های درسی در شاد تشکیل نشده است، دانش‌آموز احراز هویت نمی‌شود یا اینکه "وویس" دانش‌آموز ارسال نمی‌شود، آموزش مجازی را در فضای واتساپ دنبال می‌کنند که این موضوع هزینه‌های اینترنت را به دانش‌آموزان و خانواده‌ها تحمیل می‌کند.

یکی از معلمان کلاس پنجم درباره مشکلات "شاد" می‌گوید:  محتوای آموزشی برای دروس مختلف در شاد بارگذاری شده است اما فقط برای درس مطالعات اجتماعی و فارسی باز می‌شود و به سایر محتواها نمی‌توان دسترسی داشت همچنین آزمون‌ساز و حضور و غیاب در "شاد" فعال نیست. با وجود اینکه اسامی دانش‌آموزان وارد سناد شده است اما در "شاد" احراز هویت نمی‌شوند همچنین صوت آنها ارسال نمی‌شود و برای دیدن پیام بچه‌ها باید از شاد خارج و مجدد وارد شوم که زمان‌بر است بنابراین وقتی بستر فراهم نیست در واتس‌اپ درس می‌دهم.

اینترنت رایگان مدرسه فعال نیست

مدیر یکی از مدارس ابتدایی شهر تهران هم می‌گوید: سرعت شاد در ساعات پیک ترافیک ضعیف‌تر می‌شود و معلمان می‌گویند که "وویس‌های" دانش‌آموزان در شاد نمی‌رسد از طرف دیگر برخی معلمان از شاد خارج شده‌اند و حالا من به عنوان مدیر مدرسه هر چه تلاش می‌کنم نمی‌توانم آنها را دوباره در شاد عضو کنم.اینترنت رایگان مدرسه نیز فعال نشده است تا معلمان در ساعاتی که در مدرسه حضور دارند بتوانند با استفاده از اینترنت مدرسه آموزش مجازی را ارائه دهند. خانواده دانش‌آموزان نیز برای تأمین هزینه‌های اینترنت مشکل دارند و از سایر خانواده‌های مدرسه خواسته‌ایم تا از خانواده‌هایی که توانایی تأمین هزینه‌های اینترنت را ندارند، حمایت کنند.

مدیر یکی از هنرستان‌ها نیز با اشاره به مشکلات شاد می‌گوید: شاد هنوز کُند است و سه هفته می‌شود در سامانه سناد اسامی دانش‌آموزان و کلاس‌های درس تعریف شده است اما در شاد کلاس‌های درس تشکیل نشده است و تمام این مشکلات باعث شد تا برای تدریس مجازی دوباره به واتس‌اپ برگردیم.

با این وجود برخی معلمان و خانواده‌ها هم معتقدند مشکلات شاد نسبت به سال قبل کمتر شده است.

معلمان و خانواده‌هایی که از امکانات "شاد" می‌گویند

خانم رمضانی که دو فرزند دانش‌آموز دارد و فرزند بزرگترش در پایه هفتم درس می‌خواند، از لایو "شاد" رضایت دارد و می‌گوید: پسرم خیلی از آن استقبال می‌کند و می‌گوید می‌توانم به صورت مستقیم تدریس معلم را ببینم و در درک مطالب درسی خیلی کمک می‌کند.

محمدرضا راضی دبیر ادبیات فارسی دوره متوسطه اول هم معتقد است که مشکلات "شاد" نسبت به سال گذشته بسیار کمتر شده است، و حتی در ساعات پیک ترافیک نیز می‌توان آموزش مجازی را ارائه داد. اینترنت شاد با سیم‌کارت همراه اول نیز رایگان است اما با سیمکارت ایرانسل هنوز رایگان نشده است.

او می‌گوید: محتوای آموزش مجازی را از قبل آماده کردم و هر روز از ساعت 11 تا 12 محتواها را بارگذاری می‌کنم و دانش‌آموزان موظفند حضور داشته باشند و بعد از آن تا ساعت 5 عصر می‌توانند برای رفع اشکال پیام دهند در زمان آموزش حضوری نیز اگر احساس کنم نیاز است برای دانش‌آموزانی که در خانه هستند مباحث ارائه شود از لایو شاد استفاده می‌کنم و همزمان از تدریسم فیلم می‌گیرم.

این معلم درباره مشکلات شاد عنوان می‌کند:‌ حضور و غیاب در شاد هنوز فعال نشده است، محتوا و فیلم‌های آموزشی تولید شده برای دوره متوسطه اول در دسترس نیست و معلم نمی‌تواند کانال یا گروه اختصاصی برای درسش ایجاد کند.

از اسفند ماه سال گذشته که ویروس کرونا ابتدا در چین و سپس به ایران و کشورهای جهان گسترش پیدا کرد، بیشتر مدارس تعطیل اعلام شد که این تعطیلی موجب اخلال در آموزش 80 درصد دانش آموزان در سراسر جهان شد، از این رو یونیسف اعلام کرد که حمایت از تمام کشورها را  افزایش خواهد داد تا به کودکان کمک کند آموزش خود را با حفظ ایمنی در مدارس ادامه دهند. در کشور ما نیز شیوع ویروس کرونا آسیب های زیادی را به حوزه های مختلف از جمله نظام آموزشی وارد کرد و دانش آموزان و دانشجویان به عنوان آینده سازان به طبع آن دچار آسیب شد. 

آموزش مجازی
 بعد از تعطیلی مدارس این موضوع مطرح شد که حال شیوه مدارس در آموزش چگونه باشد ابتدا در شبکه های مختلف تلویزیونی و بعد با ایجاد شبکه شاد با مشکلات فراوان  آموزش دروس دانش آموزان آغاز شد. طرحی که به عقیده بسیاری از والدین آن گونه که باید نتوانسته در آموزش دانش آموزان موفق عمل کند.
شبکه های تلویزیونی با آموزش دروس، بسیاری از دانش آموزان را نسبت به فراگیری درس مربوطه دچار دوگانگی می کرد چرا که اکثر دانش آموزان معتقد بودند این نوع آموزش با آموزش معلم خود متفاوت است و بیشتر در سردرگمی قرار می گیرند و شبکه شاد هم دچار مشکلات بسیاری هم در نرم افزار و هم در اتصال به اینترنت بود و بسیاری از معلمان عطایش را به لقایش بخشیدند و از طریق واتساپ و پیام رسان های دیگر ترجیح دادند به دانش آموزان خود آموزش بدهند. سال تحصیلی 98- 99 به پایان رسید در حالی که بیشتر دانش آموزان معتقد بودند از اسفند ماه که مدارس تعطیل شده، آموزش معلمان در فضای مجازی و شبکه های تلویزیونی خیلی موفقیت آمیز نبوده و بیشتر دچار افت تحصیلی بودند.
تابستان تمام شد و سال تحصیلی جدید آغاز گردید اما متاسفانه با همان روال قبلی تکرار شد. در برخی شهرها ابتدای سال تحصیلی هفته ای یک الی دو روز دانش آموزان می توانستند به مدرسه بروند که بعد به دلیل شرایط کشور و موج سوم کرونا مدارس کاملا تعطیل اعلام شد. بسیاری از والدین معتقداند این گونه آموزش نمی تواند در یادگیری فرزندشان موثر باشد به چند دلیل. اول اینکه چون سیستم آموزشی کشور ما سنتی بوده است و همیشه دانش آموزان در کلاس درس حضور داشتند. دوم اینکه استفاده از گوشی های هوشمند توسط دانش آموزان بسیار می تواند خطرناک باشد چرا که دانش آموزان از این فضا استفاده های دیگر هم می کنند و پدر و مادر یا به دلیل شاغل بودن و یا به دلیل وقت گیر بودن آموزش فرزند از طریق فضای مجازی نمی توانند نظارت بر فرزند خود داشته باشند. از سوی دیگر دانش آموزان دسترسی به اینترنت پرسرعت نداشته و به سختی می توانند فایل ها را دانلود می کنند.
 
کاهش یادگیری دانش آموزان با آموزش مجازی
مریم مادر دو دانش آموز کلاس اول و هشتم می گوید: فرزندم امسال به کلاس اول می رود و آموزش آن ابتدا به صورت دو روز در هفته حضوری همراه با آموزش مجازی بود، همان دو روزی که فرزندم در کلاس حضور پیدا می کرد درس را بهتر فرا می گرفت اما از وقتی آموزش مجازی شد، چون از طریق موبایل دروس آموزش داده می شود یادگیری آن برای فرزندم خیلی سخت شده است و فرزند دومم نیز که تمام روز گوشی به دست است و زمان بیشتری را باید به درس اختصاص دهد، من علی رغم بسیاری از مادران دوست دارم فرزندانم به مدرسه بروند چون از وقتی به مدرسه نمی روند هم در یادگیری افت کرده اند و هم فضای مجازی می تواند بسیار خطرناک باشد به ویژه در سن دختر من که 14 سال دارد.
 
آموزش دانش آموزان به صورت مجازی آسیب زا است  
اعظم نیز که مادر دو فرزند 11 ساله و یک ساله و شاغل است به ما می گوید: من با آموزش به صورت مجازی کاملا مخالف هستم دولت ابتدا باید در زمینه استفاده کودکان و نوجوانان از فضای مجازی فرهنگسازی می کرد و زیرساخت های لازم را فراهم می نمود که متاسفانه این فرهنگسازی در هیچ گروه سنی صورت نگرفته است، من شاغلم و بیشتر وقتم در اداره هستم در حالی که فرزند من که کنجکاو نسبت به مسائل است در خانه تنها، برای آموزش دروس از گوشی استفاده می کند و هیچ گونه نظارتی نمی تواند از طرف من و همسرم صورت گیرد، علاوه بر آن چون بچه ها با این نوع آموزش بیگانه هستند بیشتر می تواند  برای دانش آموزان آسیب زا باشد. به نظر من نحوه آموزش ما باید تغییر کند چرا که شاید در آینده ای نزدیک حضور دانش آموزان در فضای مجازی، آنها را دچار بحران نماید و به قول معروف می خواهیم ابرویش را درست کنیم، چشمش را نیز کور می کنیم.
 
آسیب دانش آموزان از فضای مجازی
محمد نیز که کارمند دولت و دارای یک پسر 14 ساله است؛ می گوید: به نظر من در سنین پسر من آموزش بدین روش جواب نمی دهد، پسر من الان به دلیل ورود به جوانی شرایط حساسی را می گذراند و دوست دارد مستقل باشد و حالت سردرگمی دارد، و این آموزش از طریق موبایل می تواند به دلیل فضایی که اینترنت در اختیار کاربران قرار میدهد بسیار خطرناک باشد.
او می گوید: چیزی که من از اقوام شنیدم حداقل برای دوره متوسطه هم حجم دروس بسیار زیاد است و آموزش به صورت مجازی حتی با کمک خانواده نمی تواند اثر چندانی داشته باشد و هم اینکه در اختیار داشتن فضای مجازی توسط بچه ها به شدت می تواند آسیب زا باشد و به اعتقاد بنده انقدر که فضای مجازی به دانش آموزان آسیب می زند، بیشتر از آسیب هایی است که بیسوادی به دانش آموزان وارد می کند. به نظر من نرفتن پسرم به مدرسه بهتر از این است که فرزندم دچار اسیب از طریق فضای مجازی شود.
 
ضرورت نظارت مستقیم والدین به استفاده فرزندان از فضای مجازی
نصیره مقدم فر، متخصص روانشناسی و محقق در زمینه کودک و نوجوان نیز معتقد است که والدین بخصوص مادران نقش پررنگ‌تری به دلیل زمان بیشتری کنار فرزندان خود برای آموزش آنلاین می‌گذرانند را دارد. همچنین والدین باید به فرزندان خود نظم، زمان و شیوه استفاده از تلفن همراه را آموزش دهند ومدیریت این موضوع را خود والدین به عهده داشته باشند، تا بچه‌ها به بهانه درس خواندن همیشه گوشی در دست نباشند.

مرضیه وحدت