جلوه های طبیعت در اشعار شهریار

طبيعت ازا بتدا تا امروز همواره يكي از خاستگاه‌ها و سرچشمه‌هاي هنر بوده است. از همه بارزتر در هنر شعر، كه نمونه‌ها و نشانه‌هاي آن را از قديم‌ترين ايّام تاكنون، در آثار منظوم و شاعرانه‌ي همه‌ي كشورهاي جهان مي توان ديد. به عنوان مثال؛ از ترانه‌ها و شعرهاي «سافو» در سرزمين سرسبز و سواحل جادويي يونان گرفته تا اشعار شاعران عرب از جمله «امرءالقيس» در بيابان‌هاي پر از «ربع و اطلال و دمن» يا تغزّلات آغاز قصايد قصيده‌سرايان قرون پنجم و ششم مانند: فرّخي، ازرقي، خاقاني و بويژه منوچهري كه شاعر طبيعت نام گرفته است تا شاعران امروز مانند: نيما و طبيعت مازندران و ديگر شاعران كه البتّه مستقيماً با طبيعت صرف روبه‌رو نيستند؛ يعني صرف وصف طبيعت را در شعر آنان نمي‌توان ديد، ولي آن‌ها نيز به نحوي با طبيعت در آميخته‌اند و در اشعار آنان، تصويرهاي گوناگون طبيعت در حكم بيان انديشه‌ي آن‌هاست. شهريار نيز از شاعراني هست كه با لطف تخيّل در ابداع معاني و برداشتي كه با ديدگاه خاصّ خود از طبيعت دارد آن را به زباني فخيم و عبارتي رسا بيان مي‌كند. بدين معني كه او به كمك تشبيهات و استعارات و تعبيرات لطيف مي‌كوشد معني موردنظر خود را بيان نمايد از اين جهت يكي از راه‌هاي فهم، مضمون شعر آن‌هاست. بر اين اساس مبناي كار در اين پژوهش استخراج تصويرهايي است كه اين شاعر از جلوه‌ها و پديده‌هاي طبيعي آفريده‌ است.

مطالب و موضوعاتي كه در اين رابطه به عنوان مقدّمات، اصول، مبادي، و فصول تحقيق ارائه شده است در پنج فصل تنظيم گرديده كه عبارتند از:

فصل اوّل: شامل دو بخش مي‌باشد؛ بخش اوّل مبادي تحقيق و بخش دوم زندگي‌نامه شهريار و معرّفي زبان و سبك‌ وی.

فصل دوم: بررسي مظاهر و جلوه‌هاي طبيعت در دو ديوان كه شامل دو بخش مي‌باشد؛ بخش اوّل شعر و طبيعت، بخش دوم مظاهر طبيعت در اشعار شهريار

فصل سوم: بررسي سروده‌هاي طبيعت‌مدار از لحاظ صورخيال كه بر پايه‌ي تشبيه و استعاره و تشخيص بنيان نهاده شده است و اين فصل شامل سه بخش مي‌باشد؛ بخش اوّل بررسي انواع تشبيه در طبيعت‌گرايي شهريار، بخش دوم بررسي مشبّه‌به‌هاي (مذكور و محذوف) برگرفته شده از طبيعت در اشعار شهريار، بخش سوم بررسي تشخيص و جان بخشيدن به طبيعت.