تحليل يكصد غزل حافظ بر اساس علم معاني

همه‌ي ما در مجالس عمومي يا علمي و سخنرانيهاي متنوع مشاركت نموده‌ايم، گاهي ضمن صحبتهاي سخنران احساس كسالت و خستگي به ما دست داده است و بدون هيچ گونه بهره و منفعتي از آن سخنان، مجمع را رها كرده، گاهي نيز برعكس با ذوق و شوقي تمام، سخنانش را دنبال كرده‌ايم  طوري كه حتي بعد از اتمام جلسه متوجه نشده‌ايم كه چه زماني آنجا نشسته‌ايم و ممكن است علاقه‌مند باشيم بارها و ساعتها صحبتهايش را بشنويم، حتي اگر فرسنگها از سخنران فاصله و تنها از طريق وسايل ارتباط جمعي با او رابطه داشته باشيم، باز هم اين لذت در ما ايجاد مي‌شود. اين لذت يا عدم لذت تنها مختص سخنراني نيست بلكه بسيار اتفاق افتاده كه تأثيرگذاري عميق كتابي را نسبت به بقيه مشاهده نموده‌ايم. هرگز از خود پرسيده‌ايد چرا؟ اين افراد در فن بيان يا آيين سخنوري مهارت دارند كه تحت عنوان علم معاني يا در مفهوم كلي‌تر بلاغت از قديم مورد توجه نياكان ما بوده است.

بسياري از ابيات حافظ، بدون آنكه به لحاظ واژگان و تركيبات دشواري داشته باشند محل شبه و نزاع است. اين شبهه‌انگيزي جزو ذات غزليات حافظ است و مربوط به رندانه سخن گفتن اوست، ما براي فهم رندي حافظ، ناگزيريم روشي بكار ببريم كه آن شبهات را برطرف كند با توجه به تبحر حافظ در حوزه‌ي بلاغت اسلامي به ويژه دانش معاني،‌ يكي از ابزارهاي كارآمد در فهم رندي حافظ و حل اختلاف نظرها و متشابهات ديوان حافظ به كاربردن دانش معاني است برخي از سؤالات  اوليه براي اثبات اين ادعا در زير آورده شده است.